Η τσουκνίδα είναι πλούσια σε μεταλλικά άλατα: ασβέστιο, χαλκό, χλώριο, κάλιο, πυρίτιο, νάτριο, σίδηρο.
Το αφέψημα του είδους Κνίδη η καυστηρά (Urtica urens), που βρίσκεται και στην Ελλάδα, είναι εξαιρετικό διουρητικό και κατά της πέτρας της χολής, ενώ ο χυμός των σπόρων του σταματά την αιμορραγία.
Σύμφωνα με ορισμένους βοτανολόγους βοηθά στην αντιμετώπιση δερματικών εκζεμάτων, συμβάλλει στην μείωση του ουρικού οξέος και γενικώς συμβάλλει στην καλή κυκλοφορία του αίματος.
Επίσης χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση της τριχόπτωσης. Το είδος κνίδη η δίοικος χρησιμοποιείται ευρέως και στην κουζίνα.
Χάρη στα θρεπτικά συστατικά που περιέχει, το υψηλό ποσοστό σε λευκώματα και σε βιταμίνη C οι τσουκνίδες καταναλώνονται ως σαλάτα, σούπα και πολλές φορές αντικαθιστούν το σπανάκι.
Η καυστικότητα των τριχιδίων εξουδετερώνεται με το στίψιμο ή με κοχλαστό νερό. Για κατανάλωση θεωρούνται καλύτεροι οι νεαροί τρυφεροί βλαστοί.
Όλα τα μέρη του φυτού, υπέργεια και υπόγεια μπορούν να αποξηρανθούν και χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή ιατρική. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην κηπουρική για την καταπολέμηση της ψώρας.
Γι αυτό το σκοπό αναμειγνύονται 500-700 γρ. χλωρής ή 200 γρ. αποξηραμένης τσουκνίδας με 5 λίτρα κρύου νερού για ένα εικοσιτετράωρο. Μετά ψεκάζονται τα προσβεβλημένα φυτά.
Η τσουκνίδα έχει χρησιμοποιηθεί επί αιώνες για τη θεραπεία των συμπτωμάτων αλλεργίας, για ρευματοπάθειες και φλεγμονώδεις καταστάσεις (ειδκότερα κατώτερου ουροποιητικού συστήματος και προστάτη).
Το ενδιαφέρον της εναλλακτικής ιατρικής για την τσουκνίδα έχει αναζωπυρωθεί λόγω μελετών με βάση τις οποίες:
- Ανέστειλε in vitro βασικές φλεγμονώδεις αντιδράσεις που προκαλούν τα συμπτώματα των εποχικών αλλεργιών.
- Αύξησε την απόπτωση ανθρώπινων καρκινικών κυττάρων του προστάτη αναστέλλοντας την ανάπτυξή τους.
- Αύξησε την απόπτωση ανθρώπινων καρκινικών κυττάρων του μαστού.
- Μείωσε τη συμπτωματολογία ανδρών που έπασχαν από υπερπλασία προστάτη.
- Βελτίωσε τον έλεγχο του διαβήτη σε διαβητικούς ασθενείς.
- Βελτίωσε τους δείκτες φλεγμονής σε διαβητικούς.
- Μείωσε την τοξικότητα του καρκινικού φαρμάκου σισπλατίνη σε ποντίκια.
- Είχε ευεργετικά αποτελέσματα σε ποντίκια που έπασχαν από διαβητική νευροπάθεια.
- Άσκησε αντιφλεγμονώδεις και αναλγητικές επιδράσεις σε ποντίκια.
- Συντέλεσε στην επούλωση της ηπατικής βλάβης, η οποία ήταν απότοκος της απόφραξης των χοληφόρων αγγείων σε αρουραίους.
- Είχε αντιική και αντιβακηριδιακή δράση σε ζωικά μοντέλα.
- Μείωσε τα επίπεδα χοληστερόλης σε αρουραίους με υπερχοληστερολαιμία.
- Συντέλεσε στη διάλυση ουρολίθων σε αρουραίους με λιθίαση του ουροποιητικού συστήματος.
- Βελτίωσε τον γλυκαιμικό έλεγχο σε αρσενικούς αρουραίους.
- Αύξησε την ποιότητα των σπερματοζωαρίων και ανέστειλε τις δυσμενείς επιδράσεις της νικοτίνης στην ποιότητα του σπέρματος αρσενικών ποντικιών.
- Μείωσε τα καταθλιπτικά συμπτώματα και την προκαλούμενη από την δεξαμεθαζόνη δυσλειτουργία της μνήμης σε διαβητικά ποντίκια.
- Είχε προστατευτική επίδραση στο ήπαρ ποντικών που έπασχαν από δηλητηρίαση από αφλατοξίνες.
- Είχε υποτασικά αποτελέσματα σε αρουραίους.
Σήμερα η τσουκνίδα χρησιμοποιείται σε αλλεργίες, υπέρταση, υπερπλασία προστάτη, διαβήτη.
Παρενέργειες
Επικίνδυνη αλλεργία, λιποθυμία, πτώση πίεσης, υπογλυκαιμία, έχουν αναφερθεί. Η λήψη της δεν συνιστάται σε έγκυες, θηλάζουσες, νεφροπαθείς, καρδιοπαθείς.
Δυσμενείς αλληλεπιδράσεις έχουν αναφερθεί με διουρητικά, αντιδιαβητικά φάρμακα, αντιυπερτασικά φάρμακα, Κατασταλτικά φάρμακα του ΚΝΣ, ηρεμιστικά και αντιπηκτικά φάρμακα.
Σημαντικό πρόβλημα που αφορά το φυτό είναι ότι ευδοκιμεί συχνά σε εδάφη με υψηλό δείκτη μόλυνσης, με αποτέλεσμα συχνά να επιμολύνεται από τοξικές ουσίες. Ο καταναλωτής πρέπει να μεριμνά για την προέλευση και την καθαρότητα του βοτάνου.
Η λήψη της τσουκνίδας πρέπει να γίνεται πάντοτε υπό την κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση για να αποφευχθούν δυσμενείς παρενέργειες.
