Βάλσαμο : Η πανάκεια των προγόνων μας

Το βάλσαμο (επιστ. Υπερικόν το διάτρητον, Hypericum perforatum) είναι φυτό του γένους Υπερικόν.

 Ήταν γνωστό ως υπερικό στην Αρχαία Ελλάδα, ενώ στη νεότερη Ελλάδα είναι γνωστό ως βαλσαμόχορτο ή σπαθόχορτο, ενώ στην ξένη (αγγλική) βιβλιογραφία αναφέρεται ως St. John's wort. 

Στην καθομιλουμένη είναι το κάθε σκεύασμα που προσφέρει ανακούφιση.

Τα φύλλα του Βάλσαμου είναι φωτεινά κίτρινα-πορτοκαλί και τα πέταλα συνήθως κίτρινα. Όταν γυρίσουν προς το φως, αποκαλύπτουν ημιδιαφανείς στιγμές, που δίνουν την εντύπωση πως είναι διάτρητες. 

Οι κουκίδες αυτές δεν είναι όμως τρύπες, αλλά έγχρωμα αιθέρια έλαια και ρητίνες. Αν τρίψει κανείς τις μαύρες αυτές κουκίδες που έχουν τα 5 πέταλα με τα δάχτυλά του, αυτά θα γίνουν κόκκινα. 

Για πολλούς φυτοθεραπευτές, αυτές οι κουκίδες περιέχουν μερικά από τα πιο πολύτιμα και αποτελεσματικά φυτικά συστατικά. 

Οι στήμονες του φυτού έχουν ιδιαίτερη μορφή, με στερεό κυλινδρικό στέλεχος, με δύο γραμμές που εξέχουν κατά μήκος. Αυτές οι γραμμές κάνουν τον στήμονα να μοιάζει επίπεδος, πράγμα εντελώς ασυνήθιστο στον κόσμο των φυτών.

Περιέχει υπερικίνη και ψευδο-υπερικίνη, φλαβονοειδή (16% στα φύλλα), ξανθόνες, φαινολικά οξέα και αιθέρια έλαια (0,13% σε ολόκληρο το φυτό).

Το υπερικό ή βαλσαμόχορτο απασχόλησε τη θεραπευτική από την αρχαιότητα: ο Γαληνός και ο Διοσκουρίδης το αναφέρουν ως διουρητικό, επουλωτικό, εμμηναγωγό, αιμοστατικό. 

Ο Νίκανδρος το αναφέρει ως επουλωτικότων πληγών και κατά της ισχιαλγίας, ενώ οι αρχαίοι υποστήριζαν γενικά ότι έχει σπουδαίες αντιπυρετικές ιδιότητες. 

Ο Cazin χρησιμοποίησε το βάλσαμο κατά των χρόνιων κατάρρων , εναντίον της φυματίωσης και σε πολλές περιπτώσεις , λευκόρροιας και αμηνόρροιας, ενώ το τσάι του καταπραΰνει τους σπασμούς της περιόδου.

Ο διάσημος Bavglivi θεράπευσε μ' αυτό χρόνια πλευρίτιδα, ενώ ο Θεόφραστος, ο Ματιόλης, ο Παράκελσος, ο Σκόπολι, ο Καμεράριος κ. ά. το θεωρούσαν ως αντιτραυματικό και επουλωτικό.

Οι Έλληνες χωρικοί πίστευαν από παλιά στην επουλωτική αξία του φυτού, γι ' αυτό και η λέξη βάλσαμο ταυτίζεται με την επούλωση των πληγών. 

Μ ' αυτό εφοδίαζαν οι μάνες τα παιδιά τους όταν πήγαιναν στον πόλεμο. Οι ξένοι χωρικοί (που το ονομάζουν «millepertuis», «χόρτο του Αϊ - Γιάννη», «κυνήγι του διαβόλου», «fuga deomonum», «herba che scacia i diavoli »), του αποδίδουν μαγικές ιδιότητες και πιστεύουν ότι θεραπεύει τις νοητικές αρρώστιες και την επιληψία. 

Οι Γάλλοι χωρικοί εξάλλου, το ξέρουν ως «κίτρινο αλήτη», ή «ζητιάνο», ή «χόρτο για δαγκώματα εντόμων».

Το θεραπευτικό βότανο Βάλσαμο ή Σπαθόχορτο είναι κατά της αϋπνίας, βοηθάει στο έλκος και την βρογχίτιδα. Βοηθάει σε καταστάσεις όπως κατάθλιψη, δερματικές φλεγμονές, τραύματα, εγκαύματα, δερματικές παθήσεις.

Τέλος, το βάλσαμο είναι γενικά καταπραϋντικό, τονώνει τον εξασθενημένο οργανισμό και συστήνεται ως αντιδιαρροϊκό

Στην αρχαιότητα το χρησιμοποιούσαν ως επουλωτικό στις πληγές που γινόντουσαν από τα σπαθιά, εξ ου κι η ονομασία του σπαθόχορτο. Στις ΗΠΑ, μετά από ένα πρόγραμμα του ABC News τον Ιούνιο του 1997, το υπερικό έγινε το πιο δημοφιλές φυτό, το εναλλακτικό «πρόζακ» (Ladose), για την ήπια και μέτρια κατάθλιψη. 

Χρησιμοποιείται επίσης ως αντισπασμωδικό και βελτιωτικό της ποιότητας του ύπνου σε αϋπνίες. Ήδη, το 1994 στη Γερμανία, συνταγογραφήθηκαν συνταγές για 20 εκατομμύρια ασθενείς. Μόνο στη Μοντάνα των ΗΠΑ καλλιεργούνται σήμερα 500.000 στρέμματα φυτού.


Χρήση
Εξωτερικά χρησιμοποιείται αφού εκχυλισθεί το φρέσκο φυτό σε ελαιόλαδο για πολλές ημέρες (40 έως 50) ως άριστο επουλωτικό σε πληγές και εγκαύματα πρώτου βαθμού.

Για εσωτερική χρήση, λαμβάνεται:

Ως έκχυμα: συνήθως ένα κουταλάκι του γλυκού ξερά τριμμένα φύλλα και άνθη σε μία κούπα καυτό νερό, που αφήνεται για 10 με 15 λεπτά για να περάσουν όλα τα συστατικό του φυτού στο νερό, από μία μέχρι τρεις φορές την ημέρα, κατόπιν συμβουλής γιατρού, φαρμακοποιού ή ειδικού.

Σε κάψουλες ή χάπια, κατόπιν συμβουλής γιατρού ή φαρμακοποιού.

Σε αλκοολούχο βάμμα, κατόπιν συμβουλής γιατρού ή φαρμακοποιού.


Προφυλάξεις

Το υπερικό μπορεί να επηρεάσει το ήπαρ προκαλώντας ευαισθησία στο φως. Σε ορισμένα δέρματα μπορεί να προκαλέσει αντίδραση φωτοευαισθησίας και φωτοδερματίτιδα, που εκδηλώνεται με δερματικούς ερεθισμούς, περιλαμβανομένου του στόματος, της μύτης και των αυτιών. 

Δεν πρέπει μετά τη χρήση του να ακολουθεί έκθεση στο φως. Τα σκουρόχρωμα δέρματα δεν προσβάλλονται. Σε πειραματόζωα επηρεάζει τη θερμορύθμιση. 

Πάντως, τα περιστατικά φωτοευαισθησίας και παρενεργειών που έχουν καταγραφεί είναι σπάνια και αφορούν ορισμένες περιπτώσεις πολύ υψηλών ημερήσιων δόσεων.

Eάν πίνετε συχνά βάλσαμο, μπορεί να παρουσιάσετε εμετούς και διάρροια.

Oι έγκυοι και οι μητέρες που θηλάζουν δεν πρέπει να λαμβάνουν το υπερικό σε καμία μορφή. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, το υπερικό μπορεί να επηρεάσει το μεταβολισμό ορισμένων ενζύμων, κατά συνέπεια χρειάζεται προσοχή όταν χορηγείται ταυτόχρονα με άλλα φάρμακα. 

Όσοι χρησιμοποιούν Hypericum θα πρέπει να το σταματήσουν, αν λαμβάνουν φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν τις εξής δραστικές ουσίες: ινδιναβίρη (crivixan), κυκλοσπορίνη (cyclosporin), θεοφυλλίνη (choledyl, theo-dur, uniphyllin, aberten), διγιτοξίνη (digoxin, lanoxin), panwarfin, και αντισυλληπτικά. 

Επίσης, επειδή το Ηypericum επηρεάζει νευροδιαβιβαστές, μπορεί να αλληλεπιδρά με διάφορα ψυχοτρόπα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων άλλων αντικαταθλιπτικών.

Σε περίπτωση που λαμβάνονται άλλα φάρμακα πρέπει να ενημερώνεται ο γιατρός ή ο φαρμακοποιός.

Πηγή: Βικιπαίδεια

Συνοπτικά, ελάχιστες από τις απίστευτες ιδιότητες του Βάλσαμου:

Βαλσαμόλαδο

• Aντικαταθλιπτικό
• Ηρεμιστικό
• Αντισπασμωδικό
• Βελτιωτικό της ποιότητας του ύπνου σε αϋπνίες. 
• Aντιφλογιστικό
• Επουλωτικό για εγκαύματα, εκζέματα και πληγές. 
• Θεωρείται ότι επιταχύνει την εξαφάνιση των στιγμάτων της λευκόρροιας και των σκληρών όγκων του δέρματος.
• Tονωτικό και διεγερτικό για εξασθενημένους οργανισμούς. 
• Kαταπραϋντικό και ανακουφιστικό σε βρογχίτιδα, βήχα, άσθμα.
• Eμμηναγωγικό-ρυθμιστικό της εμμήνου ρύσεως.
• Διουρητικό.
• Σπασμολυτικό.
• Για στομαχικές-εντερικές διαταραχές.
• Aντιπυρετικό
• Παυσίπονο.

πηγή